آشنایی با انواع گاز کولر گازی و کاربردهای آنها

گاز کولر گازی برای انجام عملیات سرد کردن هوا ضروری است. این گاز گرمای محیط را جذب کرده و پس از گذشتن از کمپرسورها و اوپراتورها، هوای سردی ایجاد و به بیرون منتقل می‌کند. در صورت کم شدن میزان آن متوجه خنک نکردن کولر گازی خواهید شد. انواع گاز کولر گازی متفاوتی ووجود دارد که در زمان شارژ کردن آن، باید مناسب‌ترین گاز را انتخاب کنید و با کمک دستگاه شارژ گاز انجام شود. در این مقاله مطالب مفیدی درباره بر خی از مهم‌ترین انواع گاز کولر گازی و تفاوت‌های آن‌ها با یکدیگر مطرح می‌کنیم تا در زمان شارژ کردن گاز کولر گازی بتوانید با خیالی آسوده، گاز مناسب را انتخاب نمایید. اگر به تعمیر کولر گازی علاقه دارید می‌توانید در دوره آموزش تعمیرات کولر گازی آموزشگاه فنی پارس شرکت نمایید.

آشنایی با گاز مبرد کولر گازی

گاز مبرد در کولر گازی، می‌ تواند شامل گاز های CFC، HCFC و یا HFC باشد که از قسمت‌ های مختلف دستگاه تهویه مطبوع عبور می‌ کند. از قسمت های مختلف کولر گازی نیز بایستی به بخش های مهمی همچون کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور اشاره کرد. هر کدام از این قسمت‌ ها وظیفه خاصی را بر عهده دارند. همانند بسیاری از لوازم خانگی الکتریکی دیگر، کولر گازی نیاز به برق دارد تا بتواند کار کند. اما، علاوه بر این، اجزای دیگری نیز در کولر گازی مانند گاز مبرد وجود دارد که در عملکرد صحیح دستگاه نقش مهمی را ایفا می کند.

مبرد یک مایع یا گاز است که گرمای محیط را جذب می‌ کند و قطعات مختلف دستگاه تهویه مطبوع را خنک می‌ کند. احتمالاً عبارت “شارژ مبرد” را شنیده‌ اید که همیشه توسط تعمیرکاران و خدمات‌ دهندگان سیستم های تهویه مطبوع انجام می‌ شود. ممکن است به نظر برسد که مبرد یک عنصر اختیاری در کولر گازی است. اما واقعیت چنین نیست بلکه، مبرد یک عنصر بسیار حیاتی برای سیستم تهویه مطبوع است و بدون آن، هیچ عملکردی در تهویه مطبوع ممکن نخواهد بود.

گاز کولر گازی R-11

یکی از گازهای پرکاربرد در کولرهای گازی و تجهیزات تبرید R11 بود که به عنوان اولین مبرد به کار برده می‌شد.

گاز تری کلروفلورومتان دارای ویژگی‌های مختلفی مانند غیر اشتعال زا و بی رنگ است و نقطه جوش بالایی دارد.

فرمول شیمیایی این گاز CCI₃F و نام‌های دیگر آن Forance-11،  CFC-11، Gemtrone-11 و Freon-11 است.

از خطرات این گاز می‌توان به ایجاد آسیب‌های پوستی و همچنین نابینایی برای فرد در زمان شارژ آن اشاره کرد؛ به همین دلیل کار کردن با این گاز بسیار حساس بوده و باید توسط افراد حرفه‌ای و با حفظ موارد ایمنی انجام می‌شد.

گاز کولر گازی R-12 از دیگر انواع گاز کولر گازی

گاز R12 یا همان دی کلرودی فلوئورومتان با فرمول شیمیایی CCI₂F₂ بدون رنگ، بدون بو، غیر اشتعال زا و غیر خورنده است.

برخی از نام‌های دیگر آن عبارتند از CFC-12، P-12 و Freon 12. این گاز با خاصیت ایجاد زنگ زدگی، قطعات و دستگاه‌ها را دچار آسیب می‌کند. گاز CFC با اثر تخریبی بر روی لایه اوزون و همچنین افزایش گرمایش زمین استفاده از آن منسوخ و تولید آن در 1994 متوقف شده است.

گاز کولر گازی R-22 پرکاربرد در گذشته

گاز R22 کلرو دی فلوئورومتان بیشترین کاربرد را در انواع کولرهای گازی با مصارف مختلف و برندهای متفاوت داشته است.

گاز HCFC با فرمول شیمیایی CHCIF₂ بدون رنگ، بدون بو، غیر اشتعال زا، غیر سمی و ضد خورندگی است. از نام‌های آن می‌توان به Freon 22 و HCHFC-22 اشاره کرد. گاز فریون 22 به دلیل داشتن هیدروژن، نسبت به R11 و R12 روی لایه اوزون و گرم شدن زمین اثرات مضر کمتری دارد.

با این وجود در سال‌های اخیر استفاده از این گاز نیز محدودتر شده و ممکن است در موارد خاصی مانند شارژ کردن کولر گازی نو، شارژ کردن کولر گازی کامل تخلیه شده مورد استفاده قرار گیرد. از تاریخ 1 ژانویه 2020 تولید و واردات R-22 به برخی از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته مانند امریکا به طور کلی ممنوع شده است.

گاز R-410A جایگزین اصلی R-22

به دلایل مختلف ذکر شده پس از کاهش مصرف گاز R-22 گاز دیگری به نام R-410A برای استفاده در کولر گازی و تجهیزات برودتی کاربرد بیشتری پیدا کرده است.

گاز R410A ترکیبی از دو گاز R-32 و R-125 می‌باشد. نام‌های تجاری این گاز AZ-20، EcoFluor R410، Forane 410A، Puron و Suva 410A می‌باشد. در صورت استفاده از گاز R410 هوای سردتری نسبت به R22 حس خواهید کرد و ماندگاری سرمای هوا در محیط نیز بیشتر خواهد بود.

یکی از مزایای این گاز نسبت به گازهای قبلی مورد استفاده این است که اثرات تخریبی بر روی لایه اوزون نداشته اما همچنان باعث گرم شدن زمین می‌شود.

حتماً بخوانید: بهترین محل نصب کولر گازی

گاز کولر گازی R-502

گاز R-502 مخلوطی از گاز R-22 و R-115 است که فرد را در معرض مواد شیمیایی مختلفی مانند کلرواتان، متیل کلرید، کلروفرم و وینیل کلراید قرار می‌دهد.

این مواد شیمیایی موجب آسیب‌های زیادی از جمله سرطان، نقایص مادرزادی و مشکلات تولیدمثلی می‌شدند. همچنین در صورتی که سطح اکسیژن در هوا 12 تا 14 درصد کم شود، اتفاقاتی مانند افزایش ضربان قلب، آریتمی قلبی، علائم خفگی و تنگی نفس را به دنبال خواهد داشت. همین تأثیرات گاز R-502 باعث شد تا استفاده از آن بسیار محدود شود.

یک ویژگی بسیار مهم این گاز قابل اشتعال بودن آن است که در صورت مخلوط شدن با هوا تحت فشار یا دمای بسیار بالا، واکنش‌های انفجاری ایجاد می‌کند.

گاز کولر گازی R-507 چیست؟

گاز R507 به عنوان جایگزین R502 و R22 به بازارها عرضه شد. این گاز ترکیبی از دو گاز R125 و R143A بود. این گاز غیر قابل اشتعال و بدون خطر برای لایه اوزون می‌باشد. با گذشت زمان و به دلیل اثبات اثرات مخرب آن این گاز نیز به صورت بسیار محدود استفاده می‌شود.

گاز R-32 از انواع گاز کولر گازی

یک گاز HFC جایگزین و بهتر از R410 به نام R32 وجود دارد که در برخی از دستگاه‌های جدید از جمله محصولات کشور ژاپن به کار برده می‌شود.

فرمول شیمیایی گاز دی فلورومتان CH2F2 می‌باشد. بازده انرژی R-32 نسبت به R-410 کمی بیشتر است. یکی از ویژگی‌های این گاز قابل اشتعال بودن آن است که در زمان شارژ کردن آن باید با فرآیندهای متفاوتی این عمل انجام شود.

در صورتی که R410 با R32 جایگزین شود و حتی در کشورهای توسعه یافته استفاده شود، کاهش 30 درصدی گرمایش زمین ناشی از HFCها در اثر کاهش چشمگیر در سطح CO₂ تولیدی ایجاد خواهد شد. همچنین میزان مصرف برق کولر گازی با R-32 به میزان 10 درصد کمتر خواهد بود.

حتماً بخوانید: بررسی جامع علت آب دادن کولر گازی و راهنمای رفع آن

بهترین برند گاز کولرگازی

در ایران، برندهای متعددی وجود دارند که انواع گازهای فریون را عرضه می‌ کنند. شرکت‌ های معروفی مانند کولیب، هارپ، رفرون، هانیول، ایسکون، مکزیکم و غیره فعالیت دارند و توانسته‌ اند گازهای با کیفیت و هزینه مناسبی را در بازار عرضه کنند و رضایت مشتریان را به دست آورند. در واقع سه گاز کولر گازی R22، R410A و R134A از بین انواع گاز کولر گازی و انواع گاز اسپیلت، به عنوان بهترین و پرمصرف‌ ترین گاز ها شناخته می‌ شوند. هر گاز دارای ترکیب، ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود است. یکی از مزایای بارز گاز R134A قابل اشاره به نقطه جوش کمتر، سازگاری با محیط زیست و عدم سمیت است. همچنین، گاز R410A نسبت به گاز R22 عملکرد بهتری داشته و دارای سرمایش بیشتری است که به کاهش خطر برای لایه ازون مرتبط است. از نظر اقتصادی، گاز R22 هزینه کمتری دارد.

نکات مهم در انتخاب گاز کولر گازی

ایمنی گاز کولر گازی بسیار حائز اهمیت است. مطمئن شوید که گاز کولر گازی انتخابی شما، سمی نباشد یا حداقل میزان سمی بودن به حداقل مقادیر مجاز تعیین شده توسط استاندارد های مربوطه محدود شده است. همچنین، هزینه خرید و نگهداری گاز نیز باید در محدوده مناسبی قرار داشته باشد. بهتر است هزینه‌ های اضافی را در نظر بگیرید و تصمیمی اقتصادی برای خرید و نگهداری داشته باشید.

گاز کولر گازی باید با محیط زیست سازگار باشد و حداقل آسیب را به آن وارد کند. انتخاب گازی که دارای اثرات زیان‌ آور بر محیط زیست باشد، توصیه نمی‌ شود. به این نکته توجه کنید که گاز مبرد مورد نظر قابل اشتعال نباشد. این امر به منظور ایجاد ایمنی بیشتر در استفاده از کولر گازی است. لازم است گاز مبردی انتخاب شود که دارای نقطه جوش پایینی باشد یا سرمایش بیشتری داشته باشد. این ویژگی‌ ها می‌تواند کارایی و کارکرد مناسبی را برای کولر گازی به ارمغان آورد. از دسته گاز های پایدار استفاده کنید. این نوع گازها کمترین تاثیرات بر محیط زیست را دارند و برای حفظ پایداری و توازن طبیعت بسیار مهم هستند.

جمع بندی

اگر دستگاه کولر گازی شما بعد از سال 2003 ساخته شده، ممکن است از گاز مبردی غیر از R-12 و اگر بعد از 2010 تولید شده باشد، قطعاً از گازی متفاوت از R-12 استفاده می‌کند. از آن جا که مباحث محیط زیست و حفظ آن از دغدغه‌های جهان امروز است، باید در استفاده از دستگاه‌های به روز و سازگارتر با محیط زیست کوشا باشید. به این منظور در زمان خرید کولر گازی علاوه بر دقت به میزان مصرف انرژی، بلکه به سازگار بودن با محیط زیست و گاز مصرفی آن نیز دقت فرمایید. همچنین توصیه می‌کنیم برای شارژ گاز کولر گازی حتماً از افراد ماهر در این کار کمک بخواهید تا آسیب به محیط زیست کاهش یابد. از سرویس‌های دوره‌ای کولر گازی خود غافل نمانید و در صورت بروز نشتی گاز کولر گازی، در اسرع وقت نسبت به عیب یابی و رفع این مشکل اقدام نمایید.